>> "Chiếm phố Wall" trong "ngày chiếm đóng toàn cầu"
“Chiếm phố Wall” khởi phát với một nhóm nhỏ sinh viên khoảng một chục người tại công viên Zuccotti, thành phố New York ngày 17/9. Sau mấy tuần phát động, phong trào đã lan ra trên cả chục tiểu bang ở Mỹ, rồi đến hàng trăm thành phố ở hàng chục nước.
Mục tiêu của phong trào là gì? Quan sát những khẩu hiệu, biển chữ giương lên trong các cuộc biểu tình thì có nhiều đòi hỏi: Đòi đánh thuế người giàu nhiều hơn nữa; Đòi chấm dứt việc ngân hàng tịch thu nhà vì chủ nhân không còn khả năng trả nợ; Đòi rút quân Mỹ về, chuyển ngân sách chiến tranh qua cho việc giáo dục; Chống tăng học phí đại học; Đòi việc làm.
Khẩu hiệu của phong trào là “99%”, tức là 99% dân là người nghèo hay chỉ đủ ăn, trong khi đó 1% người cực giàu điều khiển guồng máy kinh tế tài chính Mỹ, gây ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của mọi người.
Có một thực tế là hiện nay, 1% người giàu nhất nước Mỹ làm chủ 40% tài sản của Mỹ. Trong khi 80% người dân ở mức thấp nhất làm chủ chỉ có 7% tài sản nước Mỹ. Một phần tư thế kỉ trước, 33% tài sản quốc gia do 1% giới giàu làm chủ.
Về thu nhập, 1% người có mức lương cao chiếm 24% tổng số thu nhập của toàn dân. Nhiều người cho rằng cách biệt giàu nghèo như thế là bất công xã hội và đã có những nhận định là phong trào “Chiếm phố Wall” đang khởi xướng một cuộc chiến tranh giai cấp tại Mỹ.
Người ta cho rằng phong trào “Chiếm phố Wall” không có mục tiêu rõ ràng, dù rằng những người này giận dữ lên tiếng chống lại sự tham lam của “1% những ông chủ giàu có của các công ty hay ngân hàng lớn,” hệ thống thuế khóa thiếu công bằng, nạn thất nghiệp tăng cao hay cách biệt thu nhập quá lớn.
Và những gì họ mong muốn cũng thật đơn giản, họ chỉ muốn tiếng nói của họ được lắng nghe và những cuộc biểu tình được diễn ra một cách tự nhiên.
Khi phong trào “Chiếm phố Wall” lan sang thủ đô Washington, những người tham gia biểu tình mang theo một tinh thần khác, họ không chỉ lên án sự tham lam của một bộ phận giàu có mà còn chỉ trích Chính phủ không giải quyết được những bức xúc của người dân.
Lây lan nhanh
Tuy không có một mục tiêu hay lịch trình cụ thể, nhưng phong trào “Chiếm phố Wall” lại không ngừng tăng lên về con số và họ ngày càng có tổ chức hơn.
Cuộc biểu tình từ New York đã lan rộng ra nhiều thành phố lớn ở nước Mỹ từ bờ Đông sang bờ Tây: Boston, Washington DC, Denver, San Francisco, L.A… và thậm chí còn lan sang các nước khác trên thế giới như tại Canada, Anh, Italia, Tây Ban Nha, Ireland, Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc...
Mỗi khi tới một thành phố, phong trào này lại có một tên mới gắn với tên của thành phố đó.
Cuộc biểu tình từ New York đã dẫn đến “một ngày toàn cầu” hôm 15/10, gồm các cuộc phản đối trên nhiều nơi khắp thế giới, hối thúc các chính trị gia lắng nghe người dân mà không phải là nghe các “tài phiệt ngân hàng”.
Tại Mỹ, phong trào phản kháng tập trung vào tình trạng thất nghiệp, vào những ưu đãi mà chính quyền đã dành cho giới ngân hàng và tài chính ở Phố Wall.
Phong trào chống đối tại châu Âu chủ yếu là để phản đối các chính sách cắt giảm chi tiêu công cộng đặc biệt là tại các nước đang gặp khó khăn kinh tế, tài chính nghiêm trọng nhất trong khối euro.
Số người biểu tình không đáng kể ở châu Á là để hưởng ứng phong trào này.
Tác động và những dự báo
Lúc đầu, giới lãnh đạo và truyền thông không chú ý đến phong trào, cho rằng tham gia biểu tình là những người không có việc làm và chẳng biết làm gì hơn là xuống đường.
Nhưng trong những tuần qua các cuộc biểu tình tại nhiều nơi đã được chú ý.
Những người "chiếm Phố Wall" chủ yếu tập trung trước các ngân hàng hoặc công ty tài chính lớn. Thành phần tham gia cũng rất đa dạng, họ là những cựu chiến binh, học sinh, sinh viên, công nhân, y tá, linh mục hay ngay cả những giáo sư ở các trường đại học.
Như vết dầu loang, phong trào đã tổ chức được nhiều cuộc biểu tình ở nhiều nơi và gây chú ý trong chính trường từ Tổng thống Obama đến những nghị sĩ trong Quốc hội.
Đòi hỏi nổi bật nhất của "chiếm phố Wall" là tăng thuế nhà giàu và tạo công ăn việc làm. Đó cũng là những điều gây tranh cãi tại quốc hội lâu nay. Nhưng các nhà phân tích cho rằng phong trào rộng lớn này đã bộc lộ nhiều vấn đề cơ bản đang tồn tại trong xã hội Mỹ, và có khả năng sẽ gây ảnh hưởng tới các quyết định chính sách của Chính phủ Mỹ.
Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế đang khủng hoảng, mức thất nghiệp toàn quốc là 9,1%, tại địa phương trên 10% và chỉ còn một năm nữa là đến ngày bầu lại Tổng thống và Quốc hội, thì tiếng nói sẽ được lắng nghe và ảnh hưởng của phong trào sẽ rộng lớn.
Chính giới Mỹ cảnh báo phong trào đang phát triển "như nấm" khắp nước Mỹ sẽ biến các cuộc bầu cử năm 2012 thành một cuộc khẩu chiến giữa những người cực đoan trên chính trường Mỹ.
Một số nhân viên tài chính tại Phố Wall tỏ ra lo ngại điều này sẽ dẫn tới những chính sách mang tính trừng phạt chẳng hạn đánh thuế cao hơn lên người giàu.
Joseph Stiglitz, một nhà kinh tế từng đoạt giải thưởng Nobel ủng hộ phong trào này, cho rằng Phố Wall đã không thể hoàn thành vai trò của nó với tư cách là đơn vị phân phối vốn và quản lý rủi ro. Ông cũng cho rằng toàn bộ xã hội Mỹ đang phải gánh chịu những thua lỗ do những việc làm sai lầm của Phố Wall gây ra, trong khi lợi nhuận lại rơi vào túi của một vài cá nhân
Bên ngoài nước Mỹ, nhiều tổ chức đang khuyến khích thêm nhiều những cuộc biểu tình nữa, nhất là khi cuộc họp thượng đỉnh nhóm G20 các nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ diễn ra tại Pháp vào ngày 3 và 4/11.
Nguyễn Viết
tuoitre.vn
Thứ Hai, 17/10/2011, 08:12 (GMT+7)
TT - Đối với rất nhiều người Mỹ, chủ đề 99% không chỉ dừng lại ở cuộc biểu tình “Chiếm lấy Phố Wall”. Đó là cách họ nhìn nhận chính mình và điều đó càng làm cho cuộc biểu tình có ý nghĩa.
 |
| Người biểu tình hô vang các khẩu hiệu trước quảng trường Thời đại ngày 15-10 - Ảnh: Reuters |
Khi còn nhỏ, người Mỹ chúng tôi luôn được dạy về khái niệm “giấc mơ Mỹ”: chúng tôi sống trong một đất nước nơi bất cứ ai dù xuất thân giàu có hay nghèo hèn cũng đều có thể mua nhà, đến trường, nuôi sống gia đình nếu làm việc chăm chỉ.
Ngay từ nhỏ, chúng tôi đã luôn ghi nhớ câu nói nổi tiếng trong bản Tuyên ngôn độc lập 1776: “Chúng tôi khẳng định một chân lý hiển nhiên rằng mọi người sinh ra đều bình đẳng, rằng tạo hóa đã ban cho họ những quyền tất yếu và bất khả xâm phạm, trong đó có quyền sống, quyền được tự do và mưu cầu hạnh phúc”. Thay vì thống nhất bằng điều kiện địa lý hay sắc tộc chung, người Mỹ chúng tôi thống nhất, hòa hợp bằng tinh thần “quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.
Một “thập kỷ lạc lối”!
Phần lớn người Mỹ đều xác định họ thuộc tầng lớp trung lưu 99% và khinh bỉ những thứ thuộc về tầng lớp 1%. Vì lý do này, nếu bạn hỏi bất cứ người Mỹ nào về xuất thân, nền tảng kinh tế, họ sẽ trả lời là “tầng lớp trung lưu”. Nhưng thời thế đã thay đổi. Nhiều người trẻ ở Mỹ than thở nền kinh tế ì ạch đang giết chết “giấc mơ Mỹ”, bởi công việc hiếm hoi mà chi phí sinh hoạt quá đắt đỏ.
Họ than phiền dù học hành và làm việc chăm chỉ đến mấy cũng không tiết kiệm đủ tiền để mua nhà, học đại học, hưởng các dịch vụ y tế. Để có được những thứ đó, họ sẽ phải ôm nợ đầm đìa. Điều đó hoàn toàn trái ngược với những gì chúng tôi được dạy từ nhỏ: “Là một người Mỹ có nghĩa là có quyền tiếp cận với sự thịnh vượng”.
Ở Mỹ ngày nay, khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng khiến việc từ nghèo trở thành giàu càng lúc càng khó khăn. Nhiều người Mỹ thất nghiệp bức xúc và lo lắng. Tạp chí kinh tế Anh The Economist cho rằng nước Mỹ đang ở giữa một “thập kỷ lạc lối”, có khả năng tạo ra một thế hệ trẻ thất nghiệp, vỡ mộng, chán chường.
Tôi tốt nghiệp năm 2008, khi cuộc suy thoái bắt đầu. Điều đó có nghĩa tôi cũng thuộc “thế hệ lạc lối”. Để trả tiền học tại các trường đại học tốt, các bạn của tôi đã phải vay tới 100.000 USD. Ban đầu họ được đảm bảo rằng khi ra trường, họ sẽ dễ dàng trả khoản vay này, bởi một tấm bằng đẹp từ một trường lớn sẽ đem lại công việc tốt, có mức lương cao. Nhưng thực tế hoàn toàn trái ngược và vô cùng cay đắng.
Rất nhiều bạn của tôi vẫn đang thất nghiệp dù đã có bằng thạc sĩ ở các trường đại học hàng đầu nước Mỹ. Thậm chí một số đang có nguy cơ vỡ nợ. Nếu điều đó xảy ra, họ sẽ đánh mất “định mức tín nhiệm” cả đời và sẽ rất khó có thể vay tiền mua nhà ở Mỹ. Họ trở nên bế tắc, cay đắng và thất vọng. Họ làm việc chăm chỉ đúng như cách cha mẹ và thầy cô dạy bảo, nhưng tầng lớp 1% đã đánh cắp “giấc mơ Mỹ” của họ.
“Giúp Phố Main, đừng giúp Phố Wall”
Khi nói về tầng lớp 1%, những người biểu tình “Chiếm lấy Phố Wall” đặc biệt căm giận các ngân hàng lớn. Vào giữa thập niên 2000, các ngân hàng đã đánh bạc bằng tiền của khách hàng với những khoản đầu tư mạo hiểm. Khi họ thua lỗ trầm trọng, Chính phủ Mỹ lại cứu trợ họ bằng tiền thuế của người dân. Các nhà lãnh đạo nói rằng những ngân hàng và tập đoàn tài chính này “quá lớn nên không được phép đổ vỡ”. Có nghĩa là không có các ngân hàng này, nền kinh tế Mỹ sẽ sụp đổ. Thị trưởng New York Michael Bloomberg có chung quan điểm đó.
Đó là một trong những nỗi thất vọng và bức xúc lớn nhất đối với người biểu tình “Chiếm lấy Phố Wall”. Họ đã chờ ba năm để chính quyền của Tổng thống Obama tìm ra giải pháp, nhưng ngược lại các tập đoàn lớn vẫn nguyên vẹn bởi họ quá hùng mạnh cả về tài chính lẫn chính trị. Người biểu tình chọn Phố Wall bởi nó mang ý nghĩa biểu tượng đối với người Mỹ. Đó là nơi rất nhiều người trong tầng lớp 1% đang làm việc, ví dụ như các chủ ngân hàng, nhà đầu tư.
Người Mỹ có câu: “Hãy giúp Phố Main, đừng giúp Phố Wall”. Phố Main là tên phố thông thường ở các thị trấn trung lưu tại Mỹ, đối ngược với Phố Wall giàu có. Câu tục ngữ này có ý nghĩa các nhà lãnh đạo đất nước cần giúp người dân bình thường thay vì giới nhà giàu. Đó là lý do vì sao cuộc biểu tình “Chiếm lấy Phố Wall” thu hút nhiều người đến thế, đặc biệt là những người tin rằng tầng lớp 1% giàu nhất đã làm giàu từ cuộc suy thoái, trong khi tầng lớp trung lưu phải chịu đựng. Đó cũng là lý do vì sao Tổng thống Obama bày tỏ sự thông cảm đối với cuộc biểu tình. Nếu ông ấy chống lại một phong trào của tầng lớp trung lưu 99%, chắc chắn ông ấy sẽ thất cử.
“Chiếm lấy Phố Wall” khó có thể thay đổi nền chính trị Mỹ. Nhưng điều quan trọng là 99% người Mỹ đã đứng lên chống lại Phố Wall, nơi tạo ra cuộc suy thoái kinh tế và là nơi hủy diệt “giấc mơ Mỹ”, hủy diệt tầng lớp trung lưu Phố Main.
| Quảng trường Thời đại ngập trong dòng người “Ngã tư của thế giới” ngày 15-10 kẹt cứng khi ít nhất 6.000 người “Chiếm lấy Phố Wall” tập trung tại quảng trường Thời đại. Báo Wall Street Jounal mô tả từ quảng trường Washington, người biểu tình tuần hành dọc theo đại lộ số 6 và hướng về phía quảng trường Thời đại. Tiếng trống hòa cùng với những tiếng hô vang: “Dân chủ là như thế này đây!”, “Chúng tôi biểu tình vì hi vọng, không phải vì thù hận”, “Chúng tôi không phải là những người vô danh”.“Đất nước này đang bị điều khiển bởi các công ty và tập đoàn” - một người đàn ông 68 tuổi cho biết ông cùng vợ tham gia cuộc biểu tình nhằm đòi lại công bằng cho cô con gái thất nghiệp. Tại quảng trường Thời đại, dòng người tuần hành ngày càng đông, tràn ra khắp các đường phố. “Cảnh sát cũng thuộc nhóm 99%”, “Đây là cuộc biểu tình hòa bình”. Những tiếng hô nhắc nhở khi cảnh sát cố tạo thành hàng rào ngăn cản người biểu tình. Hai cảnh sát phải nhập viện vì những chấn thương ở đầu và chân. 74 người biểu tình đã bị bắt giữ tại khu vực trung tâm thành phố New York. HOÀNG NGỌC |
Geoffrey Cain (nhà báo Mỹ, viết riêng cho Tuổi Trẻ*)
SƠN HÀ chuyển ngữ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét