Đó là cách hành xử của Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập (tỉnh Sơn La) và Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình (EVN)!
Nhà máy Thủy điện Hòa Bình chây bừa
Ngày 10.4.2008, Quyết định số 380 của Thủ tướng Chính phủ về Chính sách thí điểm dịch vụ môi trường rừng có hiệu lực. Theo quyết định, Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập của Công ty TNHH Trường Thành đóng trên địa bàn tỉnh Sơn La nằm trong diện thí điểm chi trả dịch vụ môi trường rừng (MTR). Tuy nhiên, tới thời điểm hiện nay, hai nhà máy thuỷ điện trên đang chống lại một chủ trương hợp lòng dân của Thủ tướng Chính phủ.
 |
Ông Lò Văn Bè (Chiềng Ngần, TP. Sơn La) với mảnh đất rừng khoanh nuôi bảo vệ của gia đình. |
Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình là con chim đầu đàn của ngành điện cả nước. Hàng nghìn hộ nằm trong vùng lòng hồ thuỷ điện Hoà Bình thuộc hai tỉnh Hoà Bình và Sơn La những năm 70 của thế kỷ trước đã phải bỏ mồ mả cha ông, bỏ những cánh rừng nhiều đời nuôi sống họ để nhường đất xây dựng nhà máy thuỷ điện đầu tiên của đất nước. Thế mà hiện giờ, đói nghèo vẫn đeo bám, đất không có, điện cũng chẳng thấy đâu.
Tổng cục Lâm nghiệp và cả Bộ NNPTNT đã nhiều lần đề nghị Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình tôn trọng quyết định của Thủ tướng Chính phủ, chi trả sớm kinh phí phục hồi rừng theo quyết định của Thủ tướng nhưng hoàn hoàn không nhận được hồi âm. 
Ông Nguyễn Ngọc Bình
Trách nhiệm của Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình là phải cùng chính quyền các địa phương tham gia công tác bảo vệ và phát triển rừng lưu vực sông Đà nhằm tạo ổn định nguồn nước cho thuỷ điện và tạo điều kiện để bù đắp những thiệt thòi của người dân đã nhường đất, nhường rừng. Thế nhưng, chính Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình lại là đơn vị đầu tiên chống lại quyết định hợp lòng dân của Thủ tướng Chính phủ.
Theo Quyết định 380, tính đến 31.12.2010, Thuỷ điện Hoà Bình phải có trách nhiệm nộp về Quỹ MTR 218,191 tỷ đồng, nhưng đã 2 năm trôi qua, Thuỷ điện Hoà Bình vẫn phớt lờ quyết định của Thủ tướng, không chi trả một xu nào cho những con người lam lũ nơi đây.
Theo ông Nguyễn Ngọc Bình - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, đáng ra Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình phải là đơn vị đi đầu trong công cuộc bảo vệ rừng và xung phong đầu tư kinh phí hỗ trợ người trồng rừng thì lại là đơn vị chống lại quyết định của Chính phủ. Nhà máy thuỷ điện Hoà Bình coi thường văn bản của Bộ NNPTNT và không tôn trọng quyết định của Thủ tướng. Hơn thế nữa, nhà máy đang vô cảm trước cuộc sống khó khăn của người trồng rừng lưu vực sông Đà.
Công ty Trường Thành phủi trách nhiệm
Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập là nhà máy thuỷ điện tư nhân đầu tiên của tỉnh Sơn La, khai thác lợi thế trên địa bàn tỉnh để kinh doanh. Nằm trên địa bàn huyện Phù Sơn và Bắc Yên, tỉnh Sơn La, Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập đi vào hoạt động tháng 2.2008, công suất lắp máy 14MW sẽ được đấu nối vào hệ thống điện quốc gia bằng đường dây 35kV.
Thuỷ điện Suối Sập sử dụng nước nguồn tự nhiên trong hệ thống lưu vực sông Đà và nguồn nước chính là hệ thống rừng phòng hộ trên địa bàn tỉnh Sơn La. Trách nhiệm bảo vệ và phát triển rừng đương nhiên thuộc về những người hưởng lợi nhuận từ Thuỷ điện Suối Sập.
Tuy nhiên, sau 3 năm khai thác, Công ty THNH Trường Thành hoàn toàn không có trách nhiệm hay ý thức gì về việc bảo vệ phát triển MTR lưu vực sông Đà. Ngay trong đề án xây dựng thuỷ điện, những người thiết kế và phê duyệt xây dựng Thuỷ điện Suối Sập cũng hoàn toàn không đề cập gì đến việc tái đầu tư trồng và bảo vệ môi trường rừng trong khu vực để giữ nước cho nhà máy.
Trao đổi với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Thanh - Kế toán trưởng Công ty Trường Thành khẳng định, việc trồng và bảo vệ rừng thuộc trách nhiệm của chính quyền địa phương. Công ty Trường Thành không có trách nhiệm phải đầu tư kinh phí trồng cũng như bảo vệ MTR trong khu vực!
Tính đến 31.12.2010, Thuỷ điện Suối Sập phải trả phí MTR cho Quỹ quản lý bảo vệ rừng tỉnh Sơn La là 2,4 tỷ đồng. Đơn vị cũng ký xác nhận nợ với chính quyền địa phương, nhưng không hề thanh toán một đồng nào.
Ông Lương Thái Hùng - Phó Chi cục Lâm nghiệp tỉnh Sơn La khẳng định, Quỹ MTR Sơn La và UBND tỉnh Sơn La đã rất nhiều lần gửi văn bản đề nghị Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập tôn trọng quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thanh toán chi phí sử dụng dịch vụ MTR cho người dân địa phương nhưng không được hồi đáp.
Tài Dũng - Kiều Thiện
Nỗi khổ của "chủ nợ" hơn 60 tỷ đồng "trên mây"
(Dân Việt) - Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam còn nợ người trồng rừng tỉnh Sơn La 60,8 tỷ đồng phí dịch vụ môi trường rừng. Tỉnh đã nhiều lần đề nghị được thanh toán, nhưng không có kết quả.
Ông Lương Thái Hùng - Chi cục phó Chi cục Lâm nghiệp Sơn La cho biết như vậy.
Ngày 10.4.2008, Quyết định số 380/TTg của Thủ tướng Chính phủ về thí điểm chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (MTR) có hiệu lực. Theo đó, người dân cả nước khi dùng điện sẽ phải trả cho những người hàng ngày trồng và chăm sóc rừng là 20 đồng/kWh điện thương phẩm, tính ra trung bình mỗi năm mỗi hộ trồng rừng tại Sơn La sẽ có thêm khoản hỗ trợ từ 500.000 đến 5 triệu đồng, đủ để bù đắp lại những tháng ngày vật lộn giữa rừng.
Thế nhưng, hai năm qua họ vẫn mong đợi mỏi mòn khoản hỗ trợ ấy... Đói nghèo, khó khăn vẫn bao trùm lên cuộc sống của họ.
 |
Đời sống của nhiều chủ rừng ở Chiềng Yên, Mộc Châu, Sơn La đang rất khó khăn. |
Tiền hỗ trợ vẫn trên... mây
Chúng tôi có mặt tại bản Suối Khang (xã Suối Tọ, huyện Phù Yên), vào những ngày giữa mùa trồng rừng. Trong bộ áo quần đã ngả màu bởi thời gian, mồ hôi, lão nông Sồng A Mang - người dân tộc Mông lắc đầu ngán ngẩm khi nghe chúng tôi nói về những chính sách hỗ trợ người trồng rừng Sơn La theo Quyết định 380 của Thủ tướng Chính phủ.
Ông Mang tâm sự, chính sách của Nhà nước thì ông cũng biết đến như phát triển vùng nghèo (135), hỗ trợ hộ nghèo (30a) rồi trước đó là 327… Nhưng sự trợ giúp thiết thực nhất giúp gia đình lão có điều kiện thoát nghèo là hỗ trợ trồng rừng và bảo vệ rừng theo Quyết định 380 thì chẳng thấy đâu.
Anh Lương Thái Hùng - Chi cục phó Chi cục Lâm nghiệp Sơn La, đi cùng chúng tôi bảo đang chờ thông tin từ T.Ư. Nếu lão muốn nhanh thì lên T.Ư mà hỏi! Tỉnh Sơn La nếu có tiền thì trả lão ngay, sẽ không chậm trễ ngày nào hết. Nhưng tỉnh thì lấy đâu ra tiền mà trả cho lão bây giờ! Lão nông Sồng A Mang ngửa mặt lên trời than vãn, mong tiền hỗ trợ từ phí MTR sớm về.
Cũng như lão Sồng A Mang, người dân xã Suối Tọ đều rất mong ngóng được hỗ trợ theo Quyết định 380. Hàng trăm hộ dân ở đây bao đời nghèo đói, mà có vào nhà lão Sồng A Mang và nhiều nhà khác nữa mới thấy cuộc sống của những chủ rừng nơi đại ngàn Suối Tọ này thật gian nan, khốn khó. Ngoài cái nồi nấu cơm thì hầu như gia đình họ chẳng có gì đáng giá. Thu nhập mỗi năm của các chủ rừng ở đây chỉ dừng ở mức đủ ăn đã là khá, còn sức lao động có dư dôi cũng chẳng biết làm gì.
Ngay cả gia đình trưởng bản Suối Cọ Sồng A Của cũng đói nghèo và nheo nhóc, cũng thiếu ăn những ngày giáp hạt. Nếu không có các Chính sách 30a, 167 và 135 của Chính phủ trong những năm qua thì đời sống vật chất, tinh thần của những chủ rừng này có lẽ vẫn như ở thời điểm khai thiên lập địa.
Người dân nơi đây chăm lo giữ rừng, lấy nguồn nước cho các nhà máy phát điện lớn nhỏ như Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình, Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập… và người dưới xuôi được hưởng điện thắp sáng, còn với đồng bào xã Suối Tọ này, điện thắp sáng vẫn phập phù và chập chờn lắm!
Hy sinh cho thủy điện - được gì?
Hàng ngày đánh vật với thửa ruộng hiếm nước ở bản Co Pục để kiếm miếng ăn, ngửa cổ lên là nhìn thấy rừng mênh mông trước mặt mà thèm được phá đi để lấy đất sản xuất, lão nông Lò Văn Bè (bản Co Pục, xã Chiềng Ngần, TP.Sơn La) thật thà: Cái mảnh rừng kia mà phá đi thì mỗi năm ít ra tôi cũng kiếm được dăm ba chục triệu đồng. Vẫn biết cả chục ngàn hộ dân Sơn La phải bỏ quê hương phường đất làm lòng hồ các thuỷ điện; phải bóp mồm, bóp miệng, bớt đất sản xuất để giữ rừng vì môi trường và nguồn nước của các thuỷ điện.
“Nhưng thử hỏi sự hy sinh của chúng tôi sẽ được đền đáp bởi cái gì? Giá điện vẫn cứ lên cao; muốn cắt lúc nào cũng được. Chi phí hàng năm cho người khoanh nuôi, bảo vệ cũng như trồng rừng đến nay chưa đáng là bao nhiêu. Giá như có một nguồn quỹ hỗ trợ cho những chủ rừng thì chúng tôi không những không phá rừng, mà còn lo trồng, giữ tốt hơn nhiều” - ông Bè nói.
Phó Chủ tịch UBND xã Chiềng Ngần Đèo Văn Nghĩa: Chiềng Ngần có tới gần 3.000ha đất rừng với 785 hộ chủ rừng. Đời sống của người dân nơi đây còn thấp vì Chiềng Ngần là vùng đất khan hiếm nước. Tuy vất vả, khó khăn, nhưng nông dân rất quý rừng, không phá rừng, không lấn chiếm đất rừng để làm nương. Nếu các chính sách hỗ trợ phát triển vốn rừng của Thủ tướng được triển khai triệt để thì người nông dân cũng thêm yêu rừng và đỡ khổ hơn.
Đầu xuôi rồi lại tắc
May mắn hơn các chủ rừng khác ở Sơn La, tại xã Chiềng Cọ, TP. Sơn La, các chủ rừng đã được thực hiện thí điểm việc chi trả hỗ trợ dịch vụ MTR cho người trồng, khoanh nuôi bảo vệ rừng từ nguồn vốn dịch vụ môi trường rừng theo Quyết định 380 của Thủ tướng Chính phủ.
Nếu các chính sách hỗ trợ phát triển rừng của Thủ tướng được triển khai triệt để thì người nông dân cũng thêm yêu rừng và đỡ khổ hơn. Ông Đèo Văn Nghĩa
Chủ tịch UBND xã Chiềng Cọ - ông Quàng Văn Lẻ, cho biết: Chiềng Cọ là 1 trong 9 xã của tỉnh Sơn La được thực hiện thí điểm chi trả phí dịch vụ MTR. Khoản thu được từ nguồn quỹ này chưa cao, nhưng bước đầu là kỳ vọng lớn cho đồng dân tộc quê anh. Các chủ rừng rất phấn khởi vì đã thêm được khoản thu để tháo gỡ khó khăn của gia đình.
Những bản có diện tích rừng lớn như bản Ót Luông, bản Hùn (trên 350-420ha), nông dân còn góp tiền được hỗ trợ để xây dựng, mua trang thiết bị cho nhà văn hoá bản. Nhưng không hiểu sao việc chi trả phí dịch vụ MTR mới chỉ được thực hiện cuối năm 2008 rồi “tắc”.
Tài Dũng - Kiều Thiện
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét