 |
| Phun hóa chất ngăn phóng xạ phát tán xung quanh Nhà máy điện hạt nhân Fukushima số 1. Ảnh: NHK |
Ba nguyên tắc cơ bản trong việc đối phó với một sự cố hạt nhân là “Ngừng hoạt động - Làm mát - Ngăn chặn”. Trong sự cố Fukushima, khi xảy ra động đất, các lò phản ứng đã tự động ngừng hoạt động giúp cho nhà máy này không biến thành một thảm họa như tại Chernobyl.
Trên cơ sở đó, có thể khẳng định một điều rằng thảm họa hạt nhân tồi tệ như từng xảy ra tại Chernobyl đã được ngăn chặn.
Mặc dù Công ty Điện lực Tokyo (TEPPCO), đơn vị quản lý nhà máy Fukushima, cũng đã tìm cách làm mát các lò phản ứng bằng cách bơm nước từ bên ngoài và nối lại điện cho hệ thống làm mát bên trong, nhưng, việc ngăn chặn chưa thực sự hiệu quả khi nước nhiễm phóng xạ vẫn rò rỉ ra môi trường bên ngoài.
Từ sự cố này, có thể rút ra một số bài học sau.
Thứ nhất là tác động của sự cố Fukushima tới chính sách hạt nhân toàn cầu. Sự cố này đã khiến cho thế giới có cái nhìn thận trọng hơn với năng lượng hạt nhân, nhất là tại những nước đang có ý định xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Có thể nói sự cố hạt nhân Fukushima đã đưa chính sách hạt nhân toàn cầu đi vào giai đoạn “ngủ đông” vì bất cứ sự cố hạt nhân nào giờ đây cũng sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ thế giới.
Sự cố hạt nhân Fukushima cũng giáng một đòn mạnh vào chính sách hạt nhân của Nhật Bản. Chắc chắn các công trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân đang xây dựng, các kế hoạch xây dựng mới sẽ bị đình trệ ít nhất là một thời gian dài tới.
Tuy nhiên, Nhật Bản không thể làm gì nếu thiếu nguồn năng lượng hạt nhân dân sự trong chính sách năng lượng và cuộc chiến chống ô nhiễm toàn cầu. Điện hạt nhân cung cấp 30% nhu cầu điện trên toàn bộ Nhật Bản, đồng nghĩa với việc không sử dụng điện hạt nhân sẽ ngay lập tức kéo nền kinh tế Nhật Bản lao dốc và khiến đời sống người dân nước này thêm khó khăn. Vì vậy, Nhật Bản cần duy trì chính sách hạt nhân và trước mắt là phải khôi phục lòng tin của người dân, nhất là những người chịu ảnh hưởng từ sự cố hạt nhân vừa qua.
Thứ hai, cần xem xét nghiêm túc các tiêu chuẩn về an toàn hạt nhân. Sự cố hạt nhân Fukushima một lần nữa nhắc nhở con người không bao giờ được lơ là với an toàn hạt nhân.
Sự cố hạt nhân vừa qua cho thấy vấn đề lớn nhất là hệ thống làm mát bị ngưng hoạt động do không được cấp nguồn điện. Những người có trách nhiệm đang đổ thừa cho rằng trận động đất-sóng thần vừa qua quá lớn vượt cả dự báo của con người. Tuy nhiên, đây chỉ là những lời nói ngụy biện vì rõ ràng sự cố này cho thấy đã thiếu các phương án dự phòng theo chiều sâu và thiếu ưu tiên cho các chính sách an toàn hạt nhân. Giờ đây, Nhật Bản cần chú trọng hơn nữa tới các biện pháp an toàn hạt nhân cho dù rất tốn kém.
Cuối cùng là cách xử lý thông tin. Việc cung cấp thông tin chính xác và nhanh chóng là việc làm cực kỳ cần thiết để tránh gây ra sự lo lắng cho người dân và cộng đồng quốc tế.
Năng lượng hạt nhân là một lĩnh vực công nghệ cao, vì vậy cần có sự giải thích dễ hiểu để không gây ra sự hiểu nhầm và hoảng loạn.
Trong sự cố hạt nhân vừa qua, đầu mối thông tin quan trọng nhất là từ phía Chính phủ Nhật Bản và TEPCO. Tuy nhiên, do không cung cấp được lượng thông tin chính xác và đáp ứng được đòi hỏi của dư luận nên dư luận, đặc biệt là giới truyền thông quốc tế, cho rằng Chính phủ Nhật Bản đang cố tình che giấu thông tin và và hạ thấp nguy cơ khủng hoảng.
Sau sự cố hạt nhân, nhiều người nước ngoài rời Nhật Bản hay đóng cửa các cơ quan đại diện ngoại giao tại Tokyo cho thấy công tác thông tin là có vấn đề.
Do vậy, Nhật Bản cần tập trung hơn nữa cho việc cung cấp thông tin chính xác cho truyền thông quốc tế và người nước ngoài tại Nhật Bản./.
Nguyễn Chiến
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét